Prawnik, adwokat, radca prawny – terminy te w powszechnym użyciu częstokroć są ze sobą niesłusznie utożsamiane, o czym wiele osób przekonuje się dopiero w momencie, gdy staje przed koniecznością wyboru odpowiedniego specjalisty, który pomoże w rozwiązaniu konkretnego problemu prawnego. Poszczególne zawody prawnicze mają bowiem ściśle określony katalog kompetencji i uprawnień. Szukając profesjonalnej opieki prawnej, warto mieć zatem świadomość tych różnic. Kiedy podczas poszukiwań odpowiedniego specjalisty należy wpisać w okno wyszukiwarki hasło „kancelaria adwokacka Wrocław”, a kiedy wystarczy zwrócić się o wsparcie do radcy prawnego? Jakie jeszcze zawody prawnicze funkcjonują w naszym kraju? Dzięki lekturze tego artykułu pozbędziesz się wszelkich wątpliwości na ten temat.
Jakie są zawody prawnicze w Polsce i ich zadania?
Do grupy zawodów prawniczych należą profesje, które różnią się między sobą zakresem uprawnień i obowiązków. Aby móc pracować w tym obszarze, należy uprzednio ukończyć stosowne studia z zakresu prawa, a następnie odbyć aplikację. To właśnie na jej etapie prawnicy (czyli osoby, które uzyskały dyplom ukończenia studiów prawniczych, ale jeszcze nie mają uprawnień do reprezentowania klienta przed sądem) decydują o konkretnej profesji. Może to być m.in. aplikacja adwokacka, sędziowska czy notarialna. W zależności od obranej ścieżki kariery osoby wykonujące profesje prawnicze mogą pracować np. w kancelarii adwokackiej lub notarialnej, rozmaitych urzędach czy w przedsiębiorstwach, które z uwagi na charakter swojej działalności posiadają wewnętrzny dział prawny.
Adwokat
Stanowisko adwokata, podobnie jak pozostałe zawody prawnicze, to profesja zaufania publicznego, która jest szczegółowo definiowane przez polskiego ustawodawcę. Kwestie związane z zawodem adwokata reguluje Prawo o adwokaturze, w którym zawarte zostały m.in. zasady przeprowadzania egzaminów na aplikacje. Zgodnie z zapisami wspomnianej ustawy adwokat zajmuje się świadczeniem pomocy prawnej w formie m.in.:
- doradztwa prawnego;
- sporządzania opinii prawnych;
- opracowywania projektów aktów prawnych;
- występowania przed sądami oraz urzędami.
Radca prawny
Uprawnienia do wykonywania tego zawodu są szczegółowo regulowane przez ustawę z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych. Jeszcze do niedawna główną różnicą między uprawnieniami adwokata a radcy prawnego był fakt, że tylko ten pierwszy miał prawo do występowania w charakterze obrońcy w sprawach karnych oraz karnoskarbowych. Jednak w świetle zmiany przepisów, które weszły w życie z dniem 1 lipca 2015 roku, obecnie radcowie prawni również mogą reprezentować swojego mocodawcę w tego rodzaju sprawach, pod warunkiem że nie pozostają w stosunku pracy. Oznacza to tym samym, że uprawnienie to dotyczy wyłącznie radców prawnych zatrudnionych w oparciu o umowę cywilnoprawną, w kancelarii radcy prawnego lub w odpowiedniej spółce. Wyjątkiem od tej zasady są z kolei pracownicy naukowi oraz naukowo-dydaktyczni, wobec których warunek niepozostawania w stosunku pracy nie obowiązuje. Od 2007 roku radca prawny może również reprezentować klientów w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, np. sprawach rozwodowych.
Notariusz
Zawód notariusza funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy Prawo o notariacie, a powołuje go Minister Sprawiedliwości na wniosek osoby zainteresowanej i po uprzednim zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej. Podstawowym obowiązkiem notariusza jest zagwarantowanie bezpieczeństwa i pewności w obrocie prawnym oraz zabezpieczenie praw i interesów zarówno stron czynności, jak i osób trzecich. Z tego powodu formalności dokonywane z udziałem notariusza mają charakter dokumentów urzędowych. Obecność notariusza najczęściej wymagana jest podczas sporządzania umów o znacznym znaczeniu gospodarczym takich jak umowa sprzedaży nieruchomości czy umowy spółki.
Prokurator
Uprawnienia prokuratora zostały ściśle uregulowane w ustawie Prawo o prokuraturze. Zgodnie z jej postanowieniami podstawowym zadaniem osoby wykonującej ten zawód jest przede wszystkim prowadzenie lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych oraz sprawowanie roli oskarżyciela publicznego przed sądami. W zakresie działalności prokuratora jest ponadto wytaczanie powództwa w sprawach cywilnych, a także w postępowaniach z zakresu prawa pracy czy ubezpieczeń społecznych.
Sędzia
Spośród wszystkich zawodów prawniczych stanowisko sędziego z pewnością wiąże się z największą odpowiedzialnością. Sędzia jest bowiem funkcjonariuszem publicznym, którego rolą jest orzekanie i wymierzanie sprawiedliwości w sprawach należących do właściwości sądów i trybunałów. Zawód sędziego podlega ponadto zasadom niezawisłości i bezstronności. Zgodnie z ustawą z dnia 9 kwietnia 2015 roku o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury został przywrócony nabór na aplikację sędziowską i prokuratorską, a szkolenie aplikacyjne w obu przypadkach trwa 36 miesięcy.
Komornik sądowy
Komornik sądowy to specjalny organ egzekucyjny, który działa pod nadzorem sprawowanym przez sąd rejonowy. Zadaniem osób wykonujących ten zawód jest dochodzenie roszczeń cywilnych. Wobec tego podstawowym obowiązkiem komornika jest egzekwowanie orzeczeń sądów w sprawach związanych z należnościami pieniężnymi i niepieniężnymi. Ponadto komornicy zajmują się innymi tytułami wykonawczymi na postawie ugody lub aktu notarialnego, a także przeprowadzają spis inwentarza i sporządzają protokoły stanu faktycznego przed rozpoczęciem postępowania procesowego bądź wydaniem orzeczenia.
Pomoc prawna, którą można uzyskać w kancelarii adwokackiej
Do najczęstszych postępowań, jakimi zajmuje się kancelaria adwokacka (Wrocław), należą m.in. sprawy karne, cywilne, rodzinne czy sprawy związane z prawem pracy lub dochodzeniem odszkodowań i zadośćuczynień. Profesjonalna kancelaria adwokacka obsługuje zarówno klientów indywidualnych, jak i biznesowych, a pomoc prawna ze strony wykwalifikowanego adwokata polega w szczególności na:
- udzielaniu porad prawnych;
- przygotowywaniu opinii prawnych;
- przeprowadzaniu negocjacji między stronami sprawy;
- sporządzaniu umów cywilnoprawnych i różnego rodzaju pism zarówno przedprocesowych (np. wezwania do zapłaty), jak i procesowych (np. pozwów);
- reprezentacji klienta w postępowaniu sądowym aż do momentu prawomocnego zakończenia postępowania, a także przed Sądem Najwyższym;
- reprezentacji klienta w postępowaniu egzekucyjnym.
Zakres wsparcia kancelarii adwokackiej jest ściśle uzależniony od rodzaju sprawy. Prawo to bardzo rozległa dziedzina, dlatego szukając odpowiednich specjalistów, warto wybierać miejsca, które specjalizują się w danym obszarze i odnoszą na tym polu sukcesy.